Średnie dzieciństwo – kompetencje emocjonalne

Jednym z podstawowych celów tego okresu jest integracja sposobów myślenia i odczuwania z kodem językowym, co umożliwia dziecku większą samokontrolę i regulację przeżywanych emocji.

Dzięki kształtowaniu się kodu językowego dziecko odczuwa potrzebę coraz częstszego nazywania własnych emocji. Pozwala to dziecku dostrzegać i rozumieć nie tylko własne uczucia, ale również uczucia innych ludzi w różnych kontekstach.

Dzieci w okresie średniego dzieciństwa trafnie oceniają przyczyny swoich stanów emocjonalnych, przy czym czasami zapominają o czynnikach wewnętrznych na rzecz czynników zewnętrznych.  Parafrazując dzieci szukają przyczyn swoich stanów emocjonalnych wśród innych (ludzi, zwierząt, zdarzeń itp.), zapominając o swoim wnętrzu (myślach, przekonaniach itp.).

Ważną zmianą jaka toczy się w okresie średniego dzieciństwa jest pojawienie się oceniania innych ludzi, a więc emocje społeczne: poczucie bezpieczeństwa, poczucie niższości, poczucie winy, poczucie zaufania.

Bibliografia:

H. Sowinska (2011), dziecko w szkolnej rzeczywistości. Złożony a rzeczywisty obraz edukacji elementarnej, poznan, s. 247.

Wczesne dzieciństwo – kompetencje emocjonalne

Emocje są źródłem komunikacji z innymi, z samym sobą.

Umożliwiają opiekę rodzicielską, a tym samym przetrwanie.

Różnicują się przeżycia emocjonalne, takie jak: zadowolenie, wstręt, niepokój. Ich źródłem są stany wewnętrzne niemowlęcia takie jak: dyskomfort fizyczny, czy ból.

Drugi i czwarty miesiąc życia to kształtowanie się emocji: radości, złości, smutku, zaskoczenia, niepokoju, lęku. Emocje wynikają z relacji z dorosłymi.

W osiemnastym miesiącu życia (1,5 r.ż.)  dzieci zaczynają mówić o własnych stanach wewnętrznych.

Pierwsze prawdziwe empatyczne reakcje powstają między drugim a trzecim rokiem życia. Dziecko powoli zaczyna nabywać przekonania, że emocje są istotą tworzenia się więzi międzyludzkich.

Kompetencje emocjonalne – wiek wczesnoszkolny

W okresie późnego dzieciństwa, dziecko, zaczyna podejmować się nowych ról społecznych.

Zadania rozwojowe wieku wczesnoszkolnego:

- wzbogacanie i uporządkowanie posiadanej wiedzy o świecie i o sobie samym;

- opanowanie umiejętności potrzebnych do nabywania i organizowania wiedzy i posługiwania się nią w różnych sytuacjach;

- opanowanie umiejętności czytania i pisania;

- znalezienia swojego miejsca w grupie rówieśniczej.

By dziecko mogło uczyć się w szkole musi potwierdzić swoją gotowość szkolną, jednym z głównych wyznaczników jest dojrzałość emocjonalna. Chodzi w niej o to żeby dziecko nie reagowało zbyt gwałtownie pod wpływem emocji.

W tym okresie u dziecka wytwarza się poczucie skuteczności z pracowitością na czele, bądź uczucie niższości, jeśli dziecko nie ma możliwości wykazania swoich możliwości (pomoc dorosłym, nauka, zabawa itp.). Osiąganie sukcesów ćwiczy w dziecku jego odporność na porażkę, frustracje, kształtuje poczucie odpowiedzialności i uczy konsekwencji podejmowanych działań.

W okresie późnego dzieciństwa dziecko czuje potrzebę przynależności rówieśniczej, z której czerpie wartości i wzorce oraz wsparcie. Rówieśnicy mają ogromny wpływ na dziecko, dziecko uczestniczące w życiu grupy rówieśniczej wykształca w sobie umiejętności komunikacyjne, takie jak rozumienie sytuacji społecznych w danym kontekście, wnioskowanie.

Okres wczesnej edukacji wiąże się z doborem przyjaciół, którzy wówczas są głównie tej samej płci.

Bibliografia:

H. Sowinska (2011), dziecko w szkolnej rzeczywistości. Złożony a rzeczywisty obraz edukacji elementarnej.

Pojmowanie emocji przez dzieci

Na początku jeszcze w okresie niemowlęctwa przechodzimy procesy nabywania, czyli umiejętność okazywania emocji, rozpoznawania emocji oraz nazywania emocji.

 

 

                                                                          

Niemowlęta zanim zdecydują się jakie zachowanie wybrać, analizują wyraz twarzy opiekuna.

To samo dzieje się w późniejszych okresach dzieciństwa, adolescencji, a nawet w świecie dorosłym. Wyrażanie emocji za pomocą mimiki wpływa niezmiernie na relacje z innymi ludźmi.

Nauczyciel, powinien zwracać się do uczniów z uśmiechem, a nawet zainteresowaniem danym zagadnieniem tak żeby wzbudzić w nich zainteresowanie.  Następuje również modelowanie zachowania nauczyciela przez dzieci, czyli nabywanie przez nich jego cech, jego zachowania, sposobu bycia.

Procesy doskonalenia to zmiana sygnałów emocjonalnych na takie, które są bardziej akceptowane przez społeczeństwo.

W okresie niemowlęctwa oraz wczesnego dzieciństwa dzieci przyswajają akceptowane społecznie środki emocjonalnego wyrazu oraz zawarte w nich znaczenia. Pomagają w tym zabawy twarzą w twarz z opiekunem, dzięki którym dziecko nabiera charakterystycznych dla mimiki opiekuna cech.

Procesy transformacji to z kolei  sposoby wpływania przeżywanych emocji na myślenie, uczenie się czy działanie.  W zależności od tego jaki stan emocjonalny dziecko właśnie odczuwa, różnie będzie odbierało informacje płynące z otoczenia. Proces transformacji jest dwukierunkowy, wraz z nabywaniem wiedzy, sposób reakcji na emocje i same emocje się zmieniają, np. jeśli wcześniej dziecko płakało gdy widziało komara, po przeczytaniu informacji o komarach wie, że nic mu nie grozi i gdy widzi komara nie płacze.

Kiedy dziecko ma mniej więcej dwa lata zaczyna komentować własne stany emocjonalne. Natomiast kiedy ma mniej więcej trzy lata odnosi się również do stanów emocjonalnych innych ludzi.

W okresie przedszkolnym dziecko precyzuje wypowiedzi na temat emocji, dostrzega ich przyczyny i nie traktuje jako odrębnego wydarzenia, ale wiąże z określoną sytuacją. Dzięki temu wie do jakich sytuacji nie doprowadzać, przewiduje skutki i wie o konsekwencjach.

Rozmowy na temat emocji sprzyjają rozwijaniu się poprawnych reakcji emocjonalnych, pomagają zrozumieć reakcje innych ludzi, umożliwiają rozpoznanie różnych relacji z innymi, umożliwiają dziecku dzielenie się swoimi przeżyciami i doświadczeniami.

Pojęcie kompetencji emocjonalnych

Inteligencja emocjonalna to umiejętność takiego wykorzystania emocji by sprzyjały myśleniu; oraz umiejętność regulowania emocji  w taki sposób żeby sprzyjały rozwojowi emocjonalnemu i intelektualnemu.

Czyli trafne wykorzystanie emocji, np. umiejętność zmobilizowania się do działania, wywołania w sobie emocji pobudzenia, w sytuacji gdy mamy do zrobienia wiele rzeczy, które nas przytłaczają , jest właśnie inteligencją emocjonalną.

Uproszczoną wersją inteligencji emocjonalnej jest kompetencja emocjonalna, która oznacza umiejętność danej osoby do radzenia sobie z własnymi emocjami jak i emocjami innych.  Zaliczają się do nich samoświadomość przeżywanych emocji, samokontrola emocjonalna, świadomość emocji innych ludzi, umiejętność nazywania emocji.

Kompetencje emocjonalne można rozwijać  u każdego. Dzieci, które są lubiane i w pełni akceptowane lepiej radzą sobie z własnymi emocjami, dlatego warto kompetencje emocjonalne kształtować już od najmłodszych klas szkolnych.